Kunstwerken op papier

Papier is een drager voor vele kunstuitingen. Vrijwel alle grote kunstenaars hebben werken op papier gemaakt. Al vanaf de tijd dat papier beschikbaar kwam. Denk aan houtskoolschetsen, gouaches, aquarellen, etsen, hoog en diepdrukken of de zeefdruk. Ook jonge kunstenaars van nu maken werken op papier waarop zij met uiteenlopende materialen hun composities maken.

Schade en achteruitgang

Papier gaat vrijwel altijd in kwaliteit achteruit. Ultraviolet licht dat voorkomt in daglicht naast wisselingen in temperatuur en vocht tast papier aan. Inktvraat, verzuring, schimmels zorgen voor aantasting en achteruitgang. Werken op papier kunnen natuurlijk ook onbedoeld mechanische schade oplopen. Denk aan vlekken, scheuren, waterschade. Als restaurator herstel ik schade aan het papier en kan ik een advies over conserveren geven. Het is altijd mooi om echt historisch werk op papier te zien. Historische werken bewijzen dat papier heel lang mee kan gaan mits goed bewaard en/of op de juiste wijze ingelijst.

Wat kún je restaureren?

Veel schade kan behandeld worden. Ik heb bijvoorbeeld werken met inktvraat behandeld, vlekken gebleekt, kaarten die in delen uiteen waren gevallen op een nieuwe drager gezet, papier ontzuurt en nagelijmd. Maar ook werken ontdaan van een vuile aanslag, vergeling ongedaan gemaakt. Restaureren is voor mij uitgedaagd worden: alles inzetten om een werk toonbaarder te maken zonder de ethiek van het restauratievak uit het oog te verliezen.

Ethiek

Voor mij, en voor veel collega´s in het brede restauratiewerk, geldt dat het behouden en conserveren voorop staat. Het terugbrengen van een kleuring, schildering of tekening valt daar niet altijd onder. Om een voorbeeld te geven: een gefragmenteerde kaart voorzien van een nieuwe drager (papier) zie ik als een verantwoorde restauratie. Het aanbrengen van een nieuwe lijnvoering, tekening of schildering op deze nieuwe ondergrond is discutabel. Retouches om storende kleurverschillen te minimaliseren behoort wel tot de mogelijkheden. Van belang zijn de ethische richtlijnen van Restauratoren Nederland.